Danıştay 13. Daire 2021/5012 Esas 2022/2150 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/5012
Karar No:2022/2150

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Deposu Vinç Taahhüt Turizm Sanayi ve
Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Mülkiyeti davalı idareye ait olan ve Kütahya ili, Emet ilçesi, … Mahallesi, … Sokakta bulunan tapunun … ada … sayılı parselinde kayıtlı turizm tesisinin işletilmesi amacıyla 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 36. maddesi uyarınca kapalı teklif usulüyle 20 yıllığına kiraya verilmesine ilişkin 19/08/2021 tarihinde gerçekleştirilen ve davacı uhdesinde kalan ihaleye ilişkin olarak, kesin teminat tutarı olarak belirlenen 2.894.400,00-TL'nin 15 gün içerisinde ödenmesi, aksi hâlde ihalenin iptal edilerek daha önce yatırılan bedelin irat kaydedileceğinin bildirilmesine yönelik … tarih ve … sayılı işlem ile yatırılan teminat tutarının mahsubu sonucu kalan 2.749.400,00-TL'nin ödenmesi istemine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; uyuşmazlığa konu ihalenin en yüksek teklifi veren davacı üzerinde kaldığı, bunun üzerine davacıya … tarih ve … sayılı işlem ile, kesin teminat tutarı olarak belirlenen 2.894.400,00-TL'nin 15 gün içerisinde ödenmesi, aksi hâlde ihalenin iptal edilerek daha önce yatırılan bedelin irat kaydedileceğinin bildirildiği, sonrasında yatırılan teminat tutarının mahsubu sonucu kalan 2.749.400,00-TL teminatın ödenmesi talebini içeren … tarih ve … sayılı işlemin tebliğ edildiği, bunun üzerine bakılan davanın açıldığı; davalı idarece hazırlanan ihale ilanında aylık muhammen bedelin 60.000,00-TL+KDV olarak belirlendiği, geçici teminatın bu bedelin %3'ü oranında hesaplanarak 432.000,00-TL olduğunun belirtildiği, Kiralama Şartnamesi'nin 6. maddesinde, ilk yıl kira bedelinin ihale bedeli olduğu, takip eden yıllara ait kira bedellerinin her yıl TÜFE'nin 12 aylık ortalamasına göre açıklanan oranlarda arttırılacağı, bu oranın %5'in altında kalması durumunda da %5 oranında artış yapılacağı; 9. maddesinde, ihale üzerinde kalanın, ihale kararının kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde ihale bedelinin %6'si nispetindeki kesin teminatı nakit veya banka teminatı şeklinde yatırmak ve sözleşmeyi imzalamak, sözleşmenin notere tasdiki gereken hâllerde notere tasdik ettirmek ve ihaleyle ilgili vergi, resim, harç ve diğer giderleri ödemek zorunda olduğu, bu zorunluluğa uyulmadığı taktirde protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın ihalenin bozulacağı ve geçici teminatın irat kaydedileceği yönünde kurallara yer verildiği; davacı tarafından ihale ilanında belirtilen muhammen bedel üzerinden hesaplanan 432.000,00-TL geçici teminat tutarının ödemesi yapılarak ihaleye katılım sağlandığı, geçici teminatın hesaplamasının, aylık muhammen bedelin kira süresi olan 20 yıllık toplam kira alacağının (60.000,00-TL x 240= 14.400.000,00-TL) %3'ü üzerinden yapıldığı, davacı tarafından teklif edilen aylık kira bedelinin ise 201.000,00-TL olduğu, dolayısıyla yapılan ihale sonrası söz konusu taşınmaz için belirlenen toplam ihale bedelinin 48.240.000,00-TL (201.000,00-TL x 240) olarak kabul edilmesi gerektiği, bu bedel üzerinden hesaplanan %6 oranındaki kesin teminat tutarının ise 2.894.400,00-TL'ye isabet ettiği, davacı tarafından kesin teminata karşılık 145.000-TL ödeme yapıldığı; davacı tarafından, kesin teminat tutarının hesaplanmasında esas alınacak ihale bedelinin yıllık kira bedeli olması gerektiği ve bu bedel üzerinden hesaplanan kesin teminat tutarının yatırıldığı beyan edilmekte ise de, ihaleye katılım aşamasında davacı tarafından yatırılan geçici teminat tutarının hesaplanmasında 20 yıllık kira bedelinin ihale bedeli olarak kabul edildiği ve davacının bu teminat tutarını ödeyerek ihaleye katıldığı, dolayısıyla geçici teminatın hesaplanmasında 20 yıllık toplam kira bedeli ihale bedeli olarak kabul edilmişken, kesin teminat tutarı için 1 yıllık kira bedelinin ihale bedeli olarak kabul edilmesi gerektiğinin hukuka ve hakkaniyete uygun olmadığı, nitekim Kiralama Şartnamesi'nde bu sonucu doğuracak bir düzenlemenin yer almadığı, bu durumda, uyuşmazlığa konu ihalede davalı idarece 2.894.400,00-TL olarak belirlenen kesin teminat tutarının hukuka ve hesaplama yöntemine uygun olduğu sonucuna varıldığından, dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemler hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, geçici teminatın yatırılmış olmasının kesin teminatın kabul edildiği anlamına gelmeyeceği, geçici teminat ile kesin teminat arasında hukukî bir bağlantının bulunmadığı, bir yıllık kira bedelinin ihale bedeli olduğunun şartnamede açıkça belirtildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Mülkiyeti davalı idareye ait olan ve Kütahya ili, Emet ilçesi, … Mahallesi, … Sokakta bulunan, tapunun … ada … sayılı parseline kayıtlı turizm tesisinin işletilmesi amacıyla 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 36. maddesi uyarınca kapalı teklif usulüyle 20 yıllığına kiraya verilmesine ilişkin ihale 19/08/2021 tarihinde gerçekleştirilmiştir.
İhalenin davacı şirketin üzerinde kalması üzerine, davalı idarece … tarih ve … sayılı işlem ile kesin teminat tutarı olarak belirlenen 2.894.400,00-TL'nin 15 gün içerisinde ödenmesi, aksi hâlde ihalenin iptal edilerek daha önce yatırılan bedelin irat kaydedileceği davacı şirkete bildirilmiştir.
Davacı şirket tarafından, ilk yıl kira bedeli üzerinden hesaplanan … tarih ve … sayılı 145.000,00-TL tutarındaki teminat mektubu davalı idareye sunulmuştur.
Davalı idarenin … tarih ve … sayılı işlemiyle, yatırılan teminat tutarının mahsubu sonucu kalan 2.749.400,00-TL teminatın ödenmesinin talep edilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır

İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun "Kapsam" başlıklı 1. maddesinde, "Genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütülür. Birinci fıkrada sayılan daire ve idarelere bağlı döner sermayeli kuruluşlar ile özel kanunlarla veya özel kanunların vermiş olduğu yetkiyle kurulmuş bulunan fonların yukarıda belirtilen işlerinin nasıl yapılacağı Cumhurbaşkanınca çıkarılacak yönetmelikte belirtilir."; "Geçici teminat" başlıklı 25. maddesinde, "İsteklilerden, ihale konusu olan işin tahmin edilen bedelinin % 3'ü oranında geçici teminat alınır. 10'uncu madde uyarınca yapılacak ihalelerde geçici teminat teklif edilen bedelin, tasfiye idaresince yapılan taşınır mal satışlarında ise satışa esas bedelin % 3'ünden az olamaz."; "İhalenin sözleşmeye bağlanması" başlıklı 53. maddesinde, Bütün ihaleler bir sözleşmeye bağlanır. Sözleşme, idare adına ita amiri tarafından imzalanır. Bu Kanunda belirtilen özel hâllerde sözleşme yapılması zorunlu değildir."; "Kesin teminat" başlıklı 54. maddesinde, "Taahhüdün, sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşme yapılmasından önce müteahhit veya müşteriden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle % 6 oranında kesin teminat alınır. Tasfiye idaresince yapılan taşınır mal satışlarında kesin teminat, ihale bedelinin % 6'sından az olamaz. Müteahhit veya müşterinin bu zorunluluğa uymaması hâlinde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın ihale bozulur ve varsa geçici teminatı gelir kaydedilir. Verilen kesin teminat, teminat olarak kabul edilen diğer değerlerle değiştirilebilir. Sözleşmenin yapılmasından sonra geçici teminat iade edilir.
" kuralına yer verilmiştir.
Uyuşmazlığa konu ihaleye ait Kiralama Şartnamesi'nin 2. maddesinde, "İhalenin aylık muhammen kira bedeli 60.000,00-TL +KDV olup, %3 nispetinde geçici teminat tutarı 432.000,00-TL'dir."; 6. maddesinde, "İlk yıl kira bedelinin ihale bedeli olup, takip eden yıllara ait kira bedelleri her yıl Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) on iki aylık ortalamalara göre açıklanan oranlarda arttırılacaktır. Eğer bu oran %5'in altında kalırsa kira artış oranı %5 olarak uygulanacaktır,"; 9. maddesinde, "İhale üzerinde kalan, ihale kararının kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde ihale bedelinin %6 nispetindeki kesin teminatı nakit veya banka teminatı (süresiz) şeklinde yatırmak ve sözleşmeyi imzalamak, sözleşmenin notere tasdiki gereken hâllerde notere tasdik ettirmek ve ihaleyle ilgili vergi, resim, harç ve diğer giderleri ödemek zorundadır. Bu zorunluluklara uyulmadığı taktirde protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın ihale bozulur ve geçici teminat tutarı belediyeye irat kaydedilir." düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan mevzuatın değerlendirilmesinden, 2886 sayılı Kanun'a tâbi olarak gerçekleştirilen ihalelerde, tahmin edilen bedelin %3'ü oranında geçici teminat alınacağı, bütün ihalelerin bir sözleşmeye bağlanacağı, taahhüdün, sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşme yapılmasından önce ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle % 6 oranında kesin teminat alınacağı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlık, dava konusu ihale kapsamında yatırılması gereken kesin teminatın hesabında esas alınan "ihale bedeli" kavramından ne anlaşılması gerektiği hususundan kaynaklanmaktadır.
2886 sayılı Kanun'da ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle kesin teminat alınacağı belirtilmiş olmakla birlikte, ihale bedeli kavramından ne anlaşılması gerektiğine ilişkin herhangi bir açıklamaya yer verilmediğinden, dava konusu uyuşmazlığın ihale dokümanı kapsamında belirlenen kurallar çerçevesinde çözüme kavuşturulması gerekmektedir.
Uyuşmazlığa konu ihaleye ait Kiralama Şartnamesi'nin 6. maddesinde, ilk yıl kira bedelinin ihale bedeli olduğu açıkça belirtilmiş; 9. maddesinde de, ihale üzerinde kalan isteklinin ihale kararının kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde ihale bedelinin %6'sı nispetindeki kesin teminatı yatıracağı kurala bağlanmıştır.
Her ne kadar davalı idare tarafından, anılan Şartname'nin 6. maddesinde yer alan kuralın, yıllık kira bedellerinin belirlenmesine ve artışların ne şekilde gerçekleşeceğine ilişkin olduğu, kesin teminat tutarının belirlenmesi ile bir ilgisinin bulunmadığı ileri sürülmekte ise de, uyuşmazlığa konu ihale dokümanında yer alan kuralların, kesin teminat hesabına esas olan "ihale bedeli" kavramından ne anlaşılması gerektiği hususunda belirsizlik oluşturduğu, ihale dokümanında yer alan belirsizliklerin ihaleye katılan istekliler aleyhine sonuçlar doğuracak şekilde yorumlanamayacağı, ihale dokümanında yer alan belirsizliklerin, idareler tarafından istekliler aleyhine sonuçlar doğuracak şekilde yorumlanmasının ihaleler için Kanun'da öngörülen açıklık ve rekabet ilkelerini ihlâl edeceği sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, uyuşmazlığa konu ihale dokümanında yer alan kurallar dikkate alınarak ilk yıl kira bedeli (ihale bedeli) üzerinden hesaplama yapılmak suretiyle kesin teminat talep edilmesi gerekirken, ihale dokümanında yer alan belirsizliğin davacının aleyhine sonuç doğuracak şekilde yorumlanması suretiyle 20 yıllık toplam kira bedeli dikkate alınarak hesaplanan 2.894.400,00-TL tutarında kesin teminat talep edilmesine ilişkin dava konusu işlemlerde hukuka uygunluk, davanın reddine ilişkin temyize konu Mahkeme kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:… K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVA KONUSU İŞLEMLERİN İPTALİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen ilk derece ve temyiz yargılama giderleri toplamı …-TL ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ….-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
5. Posta giderleri avansından artan tutarın ile istemi hâlinde temyiz aşamasında kullanılmayan 133,00.-TL yürütmeyi durdurma harcının davacıya iadesine,
6. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 18/05/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.