Danıştay 10. Daire 2022/555 Esas 2022/2618 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı, Türk Vatandaşlığı Kanununun uygulanmasına ilişkin yönetmelik kapsamında uygunluk belgesi düzenlenmesi talebiyle yapılan başvurunun reddedilmesi üzerine Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü II. (İstanbul) Bölge Müdürlüğü'ne dava açtı. İptali istenen Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik Hakkındaki 2019/5 sayılı Genelge ve eki Kılavuz'un tamamına yönelik hukuki aykırılık sebepleri gösterilmediği ve hangi maddelerinin iptalinin istenildiğinin belirtilmediği tespit edildi. Bu nedenle, davacıya imzalı iki nüsha dilekçe sunma hakkı verildi. İdari davalarda açılacak dava dilekçelerine ilişkin olarak 2577 sayılı Kanun, 3 ve 5 inci maddelerinde belirtilen hususlara uyulması gerektiği belirtildi. Kararda, idari davaların her maddesinin incelenmesi gerektiği ve iptal talebinin her bir maddesinin ayrı ayrı belirtilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Kanunlar: 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu, 3. Madde, 14. Madde, 15. Madde, 1. Madde, (d)

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2022/555
Karar No : 2022/2618

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı
ANKARA

DAVANIN_ÖZETİ : Davacı tarafından, Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik kapsamında uygunluk belgesi düzenlenmesi talebiyle yapılan başvurunun reddine dair Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü II. (İstanbul) Bölge Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı işleminin, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Yabancı İşler Dairesi Başkanlığı'nın … tarih ve E:… sayılı yazısı ile bildirilen Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik Hakkındaki 2019/5 sayılı Genelgenin ve eki Kılavuz'un iptali ve yürütülmesinin durdurulması istenilmektedir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : 2577 sayılı Kanun'un 3. maddesine uygun bulunmayan dava dilekçesinin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14. maddesi uyarınca hazırlanan Tetkik Hakiminin raporu ve sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra davacının yürütmenin durdurulması istemi hakkında bir karar verilmeksizin dava dilekçesi öncelikle 2577 sayılı Kanun'un 3. maddesine uygun olup olmadığı yönünden incelenerek gereği görüşüldü:

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 3. maddesinde, idari davaların, Danıştay, idare mahkemesi ve vergi mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılacağı; dilekçelerde; tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları veya unvanları ve adreslerinin, davanın konusu ve sebepleri ile dayandığı delillerin, davaya konu olan idari işlemin yazılı bildirim tarihinin gösterileceği; ayrıca dava konusu kararın ve belgelerin asılları veya örneklerinin dava dilekçesine ekleneceği, dilekçeler ile bunlara ekli evrakın örneklerinin karşı taraf sayısından bir fazla olacağı hükümleri yer almış; Kanun'un 14. maddesinde, dilekçelerin 3. ve 5. maddelere uygun olup olmadıkları hususu ilk inceleme konuları arasında sayılmış, 15. maddesinde de, dilekçelerin, 3. ve 5. maddelere uygun olmaması halinde, uygun şekilde yeniden düzenlenmek veya noksanlıkları tamamlanmak üzere reddine karar verileceği kuralı getirilmiştir.
İptal davalarında iptali istenilen işlem ya da işlemlerin sayı, tarih, tebliğ tarihi belirtilmek ve menfaat bağı kurulmak suretiyle işlemin tamamının mı, yoksa belli kısımlarının mı iptalinin istenildiğinin hukuka aykırılık sebepleriyle birlikte açıkça gösterilmesi gerekmektedir.
Birçok maddeden oluşan bir düzenleyici işlemin tümünün iptali, ancak yetki veya şekil yönünden hukuka aykırılık sebebiyle istenebilecek olup, yargı yerince, dava konusu düzenlemeyi yapan idarenin yetkili bulunması ve işlemde şekil yönünden hukuka aykırılık bulunmaması halinde, tek tek maddelerin incelenmesine geçileceğinden, incelenecek her maddeye veya düzenlemeye yönelik olarak menfaat ilgisinin ve hukuka aykırılık sebeplerinin gösterilmiş olması gerekmektedir. Bu nedenle bir düzenleyici işlemin tümüne yönelik yetki veya şekil yönünden hukuka aykırılık iddialarıyla birlikte düzenlemenin bir kısmının veya tamamının aynı anda dava konusu edilebilmesi mümkün bulunmaktadır. Ancak bu durumda, yukarıda da açıklandığı üzere, dilekçede istemin açık, tereddüt yaratmayacak şekilde belirtilmiş olması, her bir madde veya kısım ile menfaat ilgisi kurulması ve hukuka aykırılık sebeplerinin ortaya konulması gerekmektedir.
Dava dilekçesinin incelenmesinden; dilekçenin "konu" ve "sonuç ve istem" kısımları uyumlu olmakla birlikte istisnai yolla Türk vatandaşlığının kazanılması amacıyla taşınmaz satın alan davacı tarafından, Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik kapsamında uygunluk belgesi düzenlenmesi talebiyle yapılan başvurunun reddine dair Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü II. (İstanbul) Bölge Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı işlemi ile bu işlemin dayanağı olan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Yabancı İşler Dairesi Başkanlığı'nın … tarih ve E:… sayılı yazısı ile bildirilen Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik Hakkındaki 2019/5 sayılı Genelge ve eki Kılavuz'un iptali ve yürütmesinin durdurulması istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı; dilekçe içeriğinde ise dava konusu uygulama işleminin dayanağı olan anılan Genelgenin eki Kılavuz'un "G-Yabancılar Arası İşlemler" başlığı altında yer verilen 5. maddesinin 2. fıkrasına ilişkin bir kısım hukuka aykırılık iddialarına yer verildiği, ancak Genelge ve eki Kılavuz'un tamamına yönelik hukuka aykırılık sebepleri gösterilmediği gibi hangi maddelerinin iptalinin istenildiğinin de açıkça ortaya konulmadığı görülmektedir.
Bu haliyle, dava dilekçesinin 2577 sayılı Kanun'un 3. maddesine uygun biçimde düzenlenmediği sonucuna varılmaktadır.
Bu durumda; davacı tarafından, uygulama işlemi ile birlikte anılan Genelgenin ve eki Kılavuzun tamamının mı, yoksa uygulama işlemine dayanak alınan maddelerinin mi iptalinin istenildiğinin; belirli maddelerin iptali isteniliyorsa hangi maddelerin iptalinin istenildiğinin açıkça belirtilmesi, iptali istenen kısımlar yönünden tek tek, Genelgenin ve eki Kılavuzun tamamının iptalleri isteniyorsa tamamı yönünden hukuka aykırılık sebeplerinin belirtilmesi, menfaatinin ne şekilde etkilendiğinin açıklanması ve davanın belirtilen eksiklikler giderilmek suretiyle 2577 sayılı Kanun'un 3. maddesine uygun olarak yenilenen, Danıştay Başkanlığına hitaben yazılmış açık ve anlaşılabilir iki nüsha dilekçeyle açılması gerekmektedir.
Öte yandan, davacı adına tesis olunan … tarih ve … sayılı uygulama işlemi ile işlemin dayanağı Genelgenin ve eki Kılavuzun iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı ve Genelgenin 30/05/2019 tarihinde yürürlüğe girdiği göz önünde bulundurulduğunda; yenilenecek dava dilekçesinde Genelgenin ve eki Kılavuzun uygulama işleminin dayanağını teşkil etmeyen diğer hükümlerinin de iptali istemine yer verilmesi halinde, diğer hükümlerinin uygulanması niteliğinde bir uygulama işleminin bulunup bulunmadığının, uygulama işlemi var ise, bu işlemin tarih ve sayısı ile tebliğ tarihinin belirtilmesi de gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendi uyarınca, bu kararın tebliğinden itibaren 30 (otuz) gün içinde, yukarıda belirtilen hususlar netleştirilmek suretiyle imzalı iki nüsha dilekçe ile dava açmakta serbest olmak üzere DAVA DİLEKÇESİNİN REDDİNE, aynı Kanun'un 15. maddesinin 5. fıkrasına göre dilekçenin reddi üzerine yeniden verilecek dilekçede de aynı yanlışlıkların yapılması halinde davanın reddedileceğinin davacıya duyurulmasına, davanın yenilenmesi hâlinde yeniden harç alınmamasına, davanın yenilenmemesi durumunda yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına ve kullanılmayan … TL yürütmenin durdurulması harcı ile posta gideri avansından artan miktarın istemi halinde davacıya iadesine, 17/05/2022 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.