Danıştay 7. Daire 2021/3003 Esas 2022/1464 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/3003
Karar No : 2022/1464

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Bakanlığı adına ... Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:... , K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına 2015 yılında tescilli muhtelif tarih ve sayılı 5 adet beyannameyle 2301.10.00.00.13 GTİP’te “tavuk unu” olarak beyan edilen eşyanın ithalinin, 2015/5 sayılı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının Kontrolüne Tabi Ürünlerin İthalat Denetimi (Ürün Güvenliği ve Denetimi) Tebliği uyarınca “İthalat Uygunluk Belgesi” ibrazını gerektirmesine rağmen bu belge olmaksızın ithalat işlemlerinin gerçekleştirildiğinden bahisle 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 235. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi uyarınca gümrüklenmiş değer üzerinden hesaplanarak karara bağlanan para cezası ile aynı maddenin 4. fıkrası uyarınca alınan mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararına vaki itirazın reddine ilişkin işlemlerin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla, 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 235. maddesinin olay tarihinde yürürlükte olan şekli ile 07/11/2019 tarih ve 30941 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 7190 sayılı Gümrük Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile değişik halinden bahsetmek suretiyle, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 3. maddesinde, bu Kanun'un, idarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması hâlinde, diğer genel hükümlerinin, idarî para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında uygulanacağının düzenlenmiş olması ve 5326 sayılı Kanun'un 5. maddesinde de, 26/09/2004 günlü, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun zaman bakımından uygulamaya ilişkin hükümlerinin kabahatler bakımından da uygulanacağı ve derhâl uygulama kuralının geçerli olduğu, anılan maddenin atıf yaptığı 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 7. maddesinin 2. fıkrasında ise, suçun işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonradan yürürlüğe giren kanunların hükümleri farklı ise, failin lehine olan kanunun uygulanacağı ve infaz olunacağı açıklanmış ve olayda, Gümrük ve Ticaret Başmüfettişlerince hazırlanan ... tarih ve ... sayılı cevaplı raporun 5. maddesine istinaden yapılan tarama neticesinde, davacı adına tescilli muhtelif tarih ve sayılı serbest dolaşıma giriş beyannameleri muhteviyatı ''tavuk unu'' ticari tanımlı eşyanın ithalatının, ... sayılı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın Kontrolüne Tabi Ürünlerin İthalat Denetimi Tebliği gereği uygunluk belgesi ibrazına tabi olması ve davacı tarafından beyannamelere konu eşyalar için alınmış uygunluk belgesi bulunmadığının tespit edildiğinden bahisle dava konusu işlemlerin tesis edildiği belirtilmiştir. Yukarıda yer verilen yasal düzenlemeler ve değişiklikler nedeniyle, ceza kararı ve eşyaların mülkiyetinin kamuya geçirilmesi yaptırımına yönelik işbu davada, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin lehteki kanun hükmünün geriye yürümesi hakkının artık Avrupa ceza hukuku geleneğinin bir parçası olduğunun kabul edilmesi ve hukukun üstünlüğü ilkesi gereğince suç oluşturan eyleme, kanun koyucunun orantılı bir ceza olarak belirlediği cezanın verilmesi, aynı zamanda suçun işlendiği tarihten sonra meydana gelen bütün yasal değişikliklerin ve toplumun o suç karşısındaki yaklaşım değişikliğinin dikkate alınması gerektiği, lehte olan ceza hükmünün geriye yürümesi ilkesi gereği suçun işlendiği tarihte yürürlükte olan ceza kuralı ile kesin bir hükmün verilmesinden önce kabul edilen ceza kuralı farklı ise, hâkimin sanığın lehine olan ceza kuralını uygulaması gerektiği, 7190 sayılı Kanun ile 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 235. maddesinde yapılan değişikliklerin önceki haline kıyasla ceza kararı alınması koşullarını zorlaştırması, gerek para cezası kararı alınmadan önceki izlenecek yöntem değişikliği ve gerekse para cezası miktarının azalması sonucunu doğurabilecek nitelikte olması nedeniyle, mükelleflerin ekonomik kaybını sınırlayabilecek lehe hükümler içermesi; mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin olarak ise, 7190 sayılı Kanun ile yapılan değişikliğin, ithali uygunluk belgesi veya bu belgeler yerine geçen bilgiye bağlı olmasına rağmen bu belge ya da bilgi olmaksızın ithal edilen eşyalar açısından önceki hukuki durumun aksine mahrecine iade, üçüncü ülkeye transit veya ihraç kaydıyla satış gibi seçenek yaptırımlar getirmesinin de mükelleflerin ekonomik kaybını sınırlayabilecek lehe hükümler içermesi; öte yandan, Gümrükler Genel Müdürlüğü'nün, 7190 sayılı Gümrük Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'un uygulanması bakımından açıklamalar içeren 2019/42 sayılı Genelgesinde, 7190 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikler nedeniyle yükümlü lehine olacak şekilde yapılan düzenlemelerin kesinleşmemiş olan ceza kararı ile mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararları için de uygulanması gerektiğinin açıklandığı; dava tarihinden sonra oluşan ve davacı açısından lehe olan hukukî durum karşısında lehe hükümlerin uygulanması gerektiği, değişiklikten önceki düzenlemelere göre tesis edilen işlemlerde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle davaya konu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Eşyanın ithalinin uygun bulunduğuna ilişkin belge, ithal anında mevcut olmadığı gibi sonrasında da ilgili kurum veya kuruluş tarafından ibraz edilmediği, gerçekleştirilen denetimin olumlu sonuçlandığına dair davacı tarafından herhangi bir bilgi ve belge sunulmadığı, ilgili Kanun maddesinin uygulanma şartının işbu belgenin idareye sunulması olduğu ve eşyanın ithalinin uygun bulunduğuna ilişkin belgenin önce veya sonradan hiç sunulmamış olması sebebiyle yeni hükümlerin dava konusu olaya uygulanmasının mümkün olmadığı; mülkiyetin kamuya geçirilmesi ile ilgili olarak da, yasal düzenlemede, yükümlünün talebi doğrultusunda mahrecine iade, ilgili kurum ya da kuruluşun uygun görüşü ile doğrudan ya da serbest bölge üzerinden üçüncü ülkeye transit veya ihraç kaydıyla satış ya da masrafları sahibince karşılanmak koşuluyla imha suretiyle tasfiye edilmek üzere bulunduğu gümrük idaresine terk edilebileceği belirtilmiş ancak değişik maddenin uygulanabilmesi için iki şart belirtilmiş olup, yükümlünün bu yönde bir talebinin olması ve ilgili kurumun bu yönde uygun görüşünün bulunması durumları dava konusu olayda gerçekleşmediğinden anılan maddenin değişik halinin uygulanmasının mümkün olmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan kararın onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı adına 2015 yılında tescilli muhtelif tarih ve sayılı 5 adet beyannameyle ithal edilen 2301.10.00.00.13 GTİP’li “tavuk unu” ticari isimli eşya ile ilgili ... tarih ve ... sayılı Cevaplı Raporda; İthalat Uygunluk Yazısının beyanname ekinde yer almadığının ve ithal işlemlerinin bu belge olmaksızın gerçekleştirildiğinin anlaşıldığı, davacıdan bu hususta istenilen bilgi üzerine, 2015 yılında uygunluk belgesi alınmış ithalatlara ait belgelerin emsal olarak ibraz edildiği ve bu belgelere dayanılarak beyannameler kapsamındaki vergisel yükümlülüklerini yerine getirdiklerini, ihraç ülkesinde ürün güvenliği için alınmış olan sağlık sertifikaları ve Gürbulak Veteriner Sınır Kontrol Noktası Müdürlüğünün ithalat uygunluk yazısı ve Hatay Gıda Kontrol Laboratuar Müdürlüğü, Van Gıda Kontrol Laboratuar Müdürlüğünün analiz sonucu belgeleri ve İstanbul Gıda Kontrol Laboratuar Müdürlüğü Gümrük Kimyagerlik Analiz sonuçları emsal olarak sunulduğu, ibraz edilen belgelerin, dava konusu ithalatlarla ilgili alınan belgeler olmadığı, davacının ithalat uygunluk belgesi olmaksızın ithalat işlemlerini gerçekleştirdiğinden bahisle dava konusu işlemlerin tesis edildiği ve bu işlemlerin iptali istemiyle işbu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT :
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 235. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde, serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulan eşyaya ilişkin olarak, yapılan beyan ile muayene ve denetleme veya teslimden sonra kontrol sonucunda; eşyanın ithali, lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olduğu halde uygunluk ve yeterlilik belgesine tabi değilmiş veya belge alınmış gibi beyan edildiğinin tespit edilmesi halinde, eşyanın gümrük vergilerinin yanı sıra, eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası verileceği, bu fıkraya, 24/10/2019 tarih ve 7190 sayılı Kanun'un 12. maddesiyle eklenen (e) bendi ile de, Bakanlıkça belirlenecek süre içerisinde (c) bendinde belirtilen eşyanın ithalinin uygun bulunduğuna ilişkin belge veya bilginin düzenlenmesi veya ilgili kurum veya kuruluş tarafından gerçekleştirilen denetimin olumlu sonuçlandığının bildirilmesi hâlinde, 241. maddenin 1. fıkrası uyarınca idari para cezası verileceği kuralı getirilmiştir. Aynı Kanun'un 235. maddesinin 4. fıkrasında da, birinci fıkranın (a) ve (c) bentlerinde belirtilen eşyaya el konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verileceği ve eşya 177 ila 180 inci madde hükümlerine göre tasfiyeye tabi tutulacağı, kara, deniz ve hava ulaşım araçları hakkında verilen el koyma kararlarının, bu araçların siciline şerh verilmek suretiyle icra olunarak el koyma ve mülkiyetin kamuya geçirilmesi işlemlerine devam edileceği hükme bağlanmıştır.
Gümrük Yönetmeliğinin 15/05/2013 tarih ve 28648 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gümrük Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 6. maddesiyle değişik "Diğer Kurumlarca Yapılacak Kontroller" başlıklı 181. maddesinin 10. bendinde, ithalat ve ihracat kontrollerine konu eşya ile ilgili olarak, ithalat ve ihracat kontrollerine konu eşyanın denetim sonuçlarını gösteren ve 114. madde uyarınca belirlenen belgelerin veya referans numaralarının beyannameye kaydedilmesinin zorunlu olduğu, muayene veya kontrol sonucunun, yapılan beyanın aksine eşyanın ilgili kurumun ithalat veya ihracat kontrolünü gerekli kılması durumunda, gerekli kontrollerin yapılmasını teminen yükümlünün ilgili kuruma yönlendirileceği, denetime ilişkin belgenin veya referans numarasının beyannamede yer almadığının beyannamenin kapatılmasından veya eşyanın tesliminden sonra yapılan kontroller neticesinde anlaşılması durumunda da ilgili kurumun bilgilendirileceği, yapılan yönlendirme veya bilgilendirme neticesinde ilgili kurumca gerçekleştirilen denetimin olumsuz sonuçlandığının bildirilmesi veya ithali ve ihracı lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olan eşyanın denetlendiğine dair belge veya referans numarası alınmadığı halde alınmış gibi gösterilmesi halinde Kanun'un 235. maddesi hükümleri uygulanır hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
4458 sayılı Kanun'un 235. maddesine 24/10/2019 tarih ve 7190 sayılı Kanun'un 12. maddesiyle eklenen (e) bendindeki, idarece verilecek sürede eşyanın ithalinin uygun bulunduğuna ilişkin ilgili kurum veya kuruluş tarafından gerçekleştirilen denetim sonucuna göre anılan madde uyarınca ceza uygulanıp uygulanamayacağına ilişkin kuralın, Gümrük Yönetmeliğinin 181. maddesinin 10. bendine 15/05/2013 tarihinde yapılan değişiklikle, yönlendirme veya bilgilendirme neticesinde ilgili kurumca gerçekleştirilen denetimin olumsuz sonuçlandığının bildirilmesi veya eşyanın ithali için gereken belgelerin alınmadan alınmış gibi gösterilmesi halinde 4458 sayılı Kanun'un 235. maddesi hükümlerinin uygulanacağı şeklinde anılan tarihten itibaren uygulandığı anlaşılmaktadır. Davalı idarece olay tarihinde yürürlükte olan Gümrük Yönetmeliğinin 181. maddesinin 10. bendine göre bilgilendirme ve yönlendirme yükümlülüğü yerine getirilmeden ve ilgili kurumca gerçekleştirilecek denetim neticesi beklenilmeden 4458 sayılı Kanun'un 235. maddesi hükümlerinin uygulanamayacağı açıktır.
Bu nedenle, uyuşmazlık konusu beyannameler kapsamında ithal edilen "tavuk unu" cinsi eşya için ibrazı zorunlu ithalat uygunluk belgesi ile ilgili Gümrük Yönetmeliğinde yer verilen yükümlülükler yerine getirilmeden tesis edilen işlemlerde hukuka uyarlık, temyize konu kararda da sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.... Bölge İdare Mahkemesi Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararına yönelik TEMYİZ İSTEMİNİN REDDİNE,
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, bu kararın taraflara tebliği ve bir örneğinin de Bölge İdare Mahkemesine gönderilmesini teminen dosyanın ilk derece Mahkemesine gönderilmesine, 06/04/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.